Bij duurzame proeftuin De Ceuvel betaal je met 'bitcoin voor energie'

Verwacht in Noord bij het hek van de populaire proeftuin voor de circulaire economie De Ceuvel geen grenswisselkantoor om euro's te wisselen in Jouliettes. Het gaat om een digitale munt die alleen op de door tweehonderd jonge vrijwilligers eigenhandig opgebouwde broedplaats als betaalmiddel geldt, een soort bitcoin voor energie. 

Niet voor niets klinkt in de naam meteen de eenheid voor energie door, de joule. Voor elke kilowattuur die hun zonnepanelen opwekken, krijgen de bewoners tien Jouliettes.

Ruilmiddel

Sinds de lancering van het initiatief, tien dagen geleden, zijn virtueel al vijfduizend Jouliettes geslagen. Op De Ceuvel wordt de munt gebruikt als ruilmiddel om de elektriciteit te verrekenen die over en weer wordt uitgewisseld op het eigen slimme stroomnet. 

Op den duur kunnen de bewoners er wellicht een biertje mee afrekenen in het populaire café op de vroegere scheepswerf. Mogelijk kunnen ze hun Jouliettes straks ook gebruiken voor de huur van deelauto's of als vergoeding voor andere diensten die ze elkaar bewijzen als buren.

De digitale munt beloont het opwekken van duurzame energie. "En een economie die meer gebaseerd is op lokale grondstoffen," zegt Philip Gladek van de start-up Spectral, die de technologie achter de Jouliette heeft ontworpen. 

Hergebruik

Daarmee past het fenomeen precies bij De Ceuvel, dat als broedplaats helemaal draait om hergebruik van afval als nieuwe grondstoffen, ter plekke, dus zonder dat er eerst iets afgevoerd wordt naar de haven.

Met uiteindelijk de bedoeling dat de op De Ceuvel uitgedachte oplossingen in het groot worden toegepast in de rest van de stad. Dat is ook de gedachte achter de Jouliette - voorzichtig wordt al geopperd om ook verderop in de Van der Pekbuurt en de Buiksloterham opgewekte zonne-energie te belonen met Jouliettes, bij het toekomstige woonbotendorp Schoonschip bijvoorbeeld. 

Maar eerst moet de munt zich bewijzen op De Ceuvel. "Het is ook een beetje een sociaal experiment," zegt Gladek namens Spectral, dat een spin-off is van duurzaamheidsadviesbureau Metabolic.

Versleuteld uitwisselen

Dit een experiment kan grote gevolgen krijgen. Dat komt door de technologie die schuilgaat achter de bitcoin en de Jouliette, de zogeheten blockchain. Juist binnen de energiemarkt heeft die technologie al hoge verwachtingen gewekt. De 'blockchain' kan namelijk transacties eenvoudiger maken.

Doordat alle informatie op een niet te vervalsen manier versleuteld ligt opgeslagen op de computers van afnemer en leverancier, is geen derde partij meer nodig om erop toe te zien dat de transactie eerlijk verloopt. Dat maakt een elektriciteitsnetwerk denkbaar waarop vele kleine stroomleveranciers onderling stroom uitwisselen.

Dat sluit naadloos aan op een toekomstideaal van netwerkbedrijf Alliander: huishoudens die elkaar binnen hun buurt elektriciteit en warmte leveren, waardoor vraag en aanbod heel precies op elkaar afgestemd worden. Door de techniek van de blockchain hoeft niet meer iedere transactie via het energiebedrijf te lopen. Het uitwisselen van energie wordt er hoe dan ook goedkoper op.

Zonnepanelen zonder rem

In het toekomstbeeld van Alliander zijn we van klanten van grote energieleveranciers 'prosumers' geworden - als er niemand thuis is en de energie van onze zonnepanelen ongebruikt blijft, leveren we die door aan de buren, en andersom. 

Momenteel is zo'n uitwisseling niet mogelijk, maar kunnen eigenaren van zonnepanelen hun overschot wel kosteloos kwijt aan het energiebedrijf door de zogeheten salderingsregeling. Maar die regeling wordt na 2023 waarschijnlijk financieel minder aantrekkelijk, zodat we dan nog maar een schijntje terugkrijgen voor de stroom die we zelf niet gebruiken. Opslag is voorlopig erg duur, dus dat remt de toename van het aantal zonnepanelen binnen steden.

Lokale 'peer-to-peernetwerken' kunnen daarom een alternatief zijn, hoopt Alliander. "Bij de overgang op duurzame energie zoeken we het nu als samenleving in grote oplossingen: elektriciteitscentrales met ondergrondse opslag van CO2, windparken op zee. Dat maakt het ver weg, duur en ongrijpbaar voor mensen," zegt directeur strategie van Alliander Pallas Agterberg. 

"Kijk naar de Duitse Energiewende. Daar betalen ze nu al 7 cent per kilowattuur bovenop de elektriciteitsprijs voor de investering in windturbines en zonneparken. En ze zijn pas op een derde!"

Zonnestroom op reis

"Wij willen verduurzaming zonder dat duur wordt, misschien zelfs goedkoper," zo verklaart Agterberg haar zoektocht naar oplossingen waarmee mensen zelf, op korte afstand van hun huis energie kunnen opwekken. 

"Maar dan hebben we een uitwisselmodel nodig waarbij mensen zelf hun stroom gelijk kunnen afhandelen," zegt zij. Via zo'n virtuele munt kan dat zelfs over grote afstand. "Straks krijg ik de zonne-energie die ik thuis opwek misschien zelfs in de auto als ik met mijn elektrische auto door Frankrijk rijd. Waarom niet?" 

Vandaar dat Alliander vol belangstelling meekijkt op De Ceuvel hoe de Jouliette zich ontwikkelt. Maar er gebeurt meer: later deze week demonstreert energiebedrijf Vandebron in Amsterdam hoe het elektrische auto's kan inzetten als leverancier van duurzame stroom, ook weer door blockchaintechnologie.

'Beloning in een economie die meer gebaseerd is op lokale grondstoffen, ook een beetje een sociaal experiment' © Jorris Verboon

 

Bron: Parool.nl